Obsada

Klaus Maria Brandauer, Erland Josephson, Ildikó Bánsági, Walter Schmidinger, Károly Eperjes, Grazyna Szapolowska

nagrody

Nominated to Oscar for Best Foreign Language Film, Nominated to Felix (EFA) for Klaus Maria Brandauer

Opis filmu

Ostatnia część trylogii historiozoficznej Istvána Szabó. Austriacki żołnierz, Klaus Schneider, pod koniec I wojny światowej trafia z ciężkimi obrażeniami do szpitala. Tu przechodzi niezwykłe olśnienie i nabywając ponadnaturalnych mocy, zaczyna przewidywać przyszłość. Po wojnie, w atmosferze militarnej klęski i ekonomicznego kryzysu, zdobywa sławę jako jasnowidz, projektujący w swoich wizjach społeczne lęki i niepokoje. Występuje w coraz bardziej renomowanych teatrach, obraca się w towarzystwie, rozkochuje kobiety i zarabia pieniądze. Wkrótce o jego usługi zaczną zabiegać także rosnący w siłę naziści. Hanussen, bo taki Schneider przybrał pseudonim, potrzebny staje im się jako wróżbita zapowiadający polityczną rewolucję. Gdy jednak jego wizje nabiorą coraz bardziej katastroficznych cech, usłużny prorok wyrośnie na głównego wroga systemu.

Hanussen w rękach Szabó i Brandauera stał się nie tylko epickim opisem społeczeństwa lat dwudziestych, czasów pełnych lęku, frustracji i oczekiwania zmiany, ale przede wszystkim wyrafinowaną metaforą faszyzmu – wielkiej iluzji, której poddały się masy, łatwo przekonywane do swych racji przez panujących nad tłumem hochsztaplerów.

Rafał Syska

Informacje o reżyserze

István Szabó

Urodził się w 1943 roku w Bad Aussee jako Klaus Georg Steng. Austriacki aktor, który zrobił międzynarodową karierę. W latach siedemdziesiątych występował przede wszystkim w filmach telewizyjnych. Rozgłos przyniosła mu dopiero rola w Mefiście (1981) Istvána Szabó, którą zapoczątkował kolekcję legendarnych kreacji. W latach osiemdziesiątych Brandauer wyrósł na czołowego aktora europejskiego, wybitnego interpretatora ról niebanalnych, wieloznacznych, wymagających aktorskiej ekspresji i charyzmy. Doskonale czuł się w kreacjach konformistów zagubionych we własnych wyborach, zaszczutych, samotnych ofiar nie tylko systemu i historii, ale także własnych skłonności, chorobliwych ambicji i strachu. Taki był przede wszystkim w pozostałych częściach trylogii Szabó, tworząc (rzadki w kinie) tryptyk bohaterów w odmienny sposób zderzonych z historią.

Swoistym oddechem od tych ról miała być postać Nerona we włoskim serialu Quo vadis?. Kunszt i niezwykły dystans Brandauera wywołały u widzów niespotykaną dla odgrywanej przez niego postaci sympatię. Sława przywiodła go do Hollywood, gdzie zagrał w jednej z części przygód Jamesa Bonda (Nigdy nie mów nigdy, 1985) i w melodramacie Pożegnanie z Afryką (1985) Sydneya Pollacka, za który otrzymał nominację do Oscara.

Wielkie triumfy święcił także w teatrze, gdzie między 1983 a 1989 rokiem grał w Salzburgu w głośnej sztuce Jedermann von Hoffmannstahla. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych próbował swych sił jako reżyser, zyskując pochlebne oceny za Georg Elsner – jeden z Niemców (1989) oraz Mario i czarodziej (1994). Dostawał wówczas liczne propozycje od europejskich i amerykańskich producentów, ale śmierć żony spowodowała, że Brandauer wycofał się z intensywnej działalności artystycznej. Ostatnio pojawił się w najnowszej produkcji Francisa Forda Coppoli Tetro (2009)

Filmografia

1972 The Salzburg Connection

1980 Die Weber

1981 Mefisto / Mephisto

1983 Nigdy nie mów nigdy / Never Say Never Again

1985 Pułkownik Redl / Oberts Redl / Colonel Redl

1985 Latarniowiec / The Lightship

1985 Quo vadis?

1985 Pożegnanie z Afryką / Out of Africa

1988 Hanussen

1989 Rewolucja francuska / La révolution française / The French Revolution

1989 Georg Elser – jeden z Niemiec / Georg Elser – Einer aus Deutschland / Seven Minutes (także reż., also dir.)

1990 Wydział Rosja / The Russia House

1994 Mario i czarodziej / Mario und der Zauberer / Mario and the Magician (także reż., also dir.)

1999 Rembrandt

2000 Cyrano de Bergerac

2009 Tetro

2009 Manipulation

Stopka