Obsada

Klaus Maria Brandauer, Hans Christian Blech, Armin Műller Stahl

nagrody

Nominated to Oscar for Best Foreign Language Film, IFF Cannes 1985 – Jury Prize, BAFTA Award 1986 for Best Foreign Language Film

Opis filmu

Środkowa część trylogii Istvána Szabó, wnikliwa analiza strachu i ambicji pchających w konformizm. Młody oficer armii cesarsko-królewskiej kończy szkołę wojskową. Zdaje sobie sprawę z tego, że jedyną ścieżką kariery jest manifestacyjna akceptacja powszechnie przyjętych konwenansów i ukrycie nieakceptowanych przez władze „ułomności”. Redl – Żyd i homoseksualista – opanował tę sztukę do perfekcji. Choć jego celem było jedynie przeżycie w konserwatywnym otoczeniu, zaczął być doceniany przez przełożonych i awansował. Coraz bardziej zapętlony w wykreowanych przez siebie światach, kłamstwach i spiskach, powoli tracił zdolność rozpoznania samego siebie. Gdy pewnego dnia zostanie zmuszony do wykonania najbardziej nikczemnego zadania, a potrzeba powrotu do własnej tożsamości nasili się – tragiczny kres niechybnie nadciągnie.

Pułkownik Redl nie wzbudził już takiej euforii jak Mefisto, ale to właśnie ten film wydaje się najdojrzalszy w całej trylogii. Przesycony tragizmem i fatalizmem, opowiedziany oszczędnie, stał się aktorskim popisem Brandauera, którego plastyczna twarz, eksponująca najmniejszą zmianę emocji, nadała filmowi walor głębokiego psychologicznie doświadczenia.

Rafał Syska

Informacje o reżyserze

István Szabó

Urodził się w 1943 roku w Bad Aussee jako Klaus Georg Steng. Austriacki aktor, który zrobił międzynarodową karierę. W latach siedemdziesiątych występował przede wszystkim w filmach telewizyjnych. Rozgłos przyniosła mu dopiero rola w Mefiście (1981) Istvána Szabó, którą zapoczątkował kolekcję legendarnych kreacji. W latach osiemdziesiątych Brandauer wyrósł na czołowego aktora europejskiego, wybitnego interpretatora ról niebanalnych, wieloznacznych, wymagających aktorskiej ekspresji i charyzmy. Doskonale czuł się w kreacjach konformistów zagubionych we własnych wyborach, zaszczutych, samotnych ofiar nie tylko systemu i historii, ale także własnych skłonności, chorobliwych ambicji i strachu. Taki był przede wszystkim w pozostałych częściach trylogii Szabó, tworząc (rzadki w kinie) tryptyk bohaterów w odmienny sposób zderzonych z historią.

Swoistym oddechem od tych ról miała być postać Nerona we włoskim serialu Quo vadis?. Kunszt i niezwykły dystans Brandauera wywołały u widzów niespotykaną dla odgrywanej przez niego postaci sympatię. Sława przywiodła go do Hollywood, gdzie zagrał w jednej z części przygód Jamesa Bonda (Nigdy nie mów nigdy, 1985) i w melodramacie Pożegnanie z Afryką (1985) Sydneya Pollacka, za który otrzymał nominację do Oscara.

Wielkie triumfy święcił także w teatrze, gdzie między 1983 a 1989 rokiem grał w Salzburgu w głośnej sztuce Jedermann von Hoffmannstahla. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych próbował swych sił jako reżyser, zyskując pochlebne oceny za Georg Elsner – jeden z Niemców (1989) oraz Mario i czarodziej (1994). Dostawał wówczas liczne propozycje od europejskich i amerykańskich producentów, ale śmierć żony spowodowała, że Brandauer wycofał się z intensywnej działalności artystycznej. Ostatnio pojawił się w najnowszej produkcji Francisa Forda Coppoli Tetro (2009)

Filmografia

1972 The Salzburg Connection

1980 Die Weber

1981 Mefisto / Mephisto

1983 Nigdy nie mów nigdy / Never Say Never Again

1985 Pułkownik Redl / Oberts Redl / Colonel Redl

1985 Latarniowiec / The Lightship

1985 Quo vadis?

1985 Pożegnanie z Afryką / Out of Africa

1988 Hanussen

1989 Rewolucja francuska / La révolution française / The French Revolution

1989 Georg Elser – jeden z Niemiec / Georg Elser – Einer aus Deutschland / Seven Minutes (także reż., also dir.)

1990 Wydział Rosja / The Russia House

1994 Mario i czarodziej / Mario und der Zauberer / Mario and the Magician (także reż., also dir.)

1999 Rembrandt

2000 Cyrano de Bergerac

2009 Tetro

2009 Manipulation

Stopka